Ten oosten van Denver, de stad aan de voet van de Rocky Mountains in de staat Colorado, wordt de wereld heel anders, in elk geval veel platter. Ik rij oostwaarts, eerst urenlang door wijdser dan wijdse graanvelden. Daarna, ik ben de grens met de staat Kansas al gepasseerd, volgen de wijdser dan wijdse graslanden van de rasechte prairie waarvoor ik kom.

Vlak na de Colorado-Kansas stateline geeft een bord langs de snelweg kennis van de nabijheid van de Church of the Drunken Brethren. Zoiets houdt me toch minstens honderd kilometer tussen plat grasland bezig: zal de kerk des zondags nu volzitten met gezellige dronkaards, nog katterig van de zaterdagavond, of is het een en al sjacherijn van nukkig nuchtere zielen?

Ik passeer het dorpje Russell. In 1923 werd daar Bob Dole geboren, de mislukte presidents-kandidaat namens de Republikeinen. Even verderop, in cattle town Abilene, werd iemand geboren die wel president van de Verenigde Staten werd, namelijk Dwight D. Eisenhower. Ik besluit te pauzeren en het Eisenhower Museum te bezoeken, naast de Eisenhower Library gelegen op de grond rond het huis waar de jonge Ike ter wereld kwam; Mamie en hij liggen daar ook begraven. De tentoonstelling blijkt uitermate boeiend maar wel erg verheerlijkend; geen woord van kritiek, al ‘s mans daden waren groot en dat hij in Kay Summersby een prachtige maitresse had wordt kies verzwegen (al ontwaar ik toch haar beeltenis op een paar van de tentoongestelde foto’s).

In Kansas bevind ik me in zomerse omstandigheden die me de vroege sneeuw in de Rockies doen vergeten. Wel zijn er dagelijks onweersstormen en niet zelden orkanen in de buurt. Op de dag van mijn aankomst zijn er overstromingen in het noordoosten van de staat en passeren er enkele twisters in het zuiden. In Sublette neemt Judy Powell haar zes kinderen mee de achter haar huis gelegen schuilkelder in. Terwijl ze in de kelder zit hoort ze ‘explosies’ en als alles weer rustig is en ze boven komt is de schuur met landbouwwerktuigen volledig verwoest. Brokstukken worden zes kilometer verder terug gevonden. Schade: 170.000 gulden. Vijfien jaar en elf dagen geleden is precies op dezelfde plek Judy’s vorige schuur door een tornado met de grond gelijk gemaakt. Toen was de schade acht ton. Judy lijkt niet voor het geluk geboren. Vorig jaar is haar echtgenoot, een deputy sheriff, gedood bij een gevangenisuitbraak. Maar dat had niets met het weer te maken. Zoals een buurman het zegt: “I think the good Lord had a lot to do with this. If he didn’t, he sure is getting credit for it anyway.”

Kansas is niet alleen de graanschuur maar ook de meat belt van Amerika. De prairie aan weerszijden van mijn weg loopt vol koeien, onwaarschijnlijk grote kuddes koeien. Op sommige plekken vindt het slachtvee het beste grasland van de wereld, de unieke restanten van de tallgrass prairie waarmee vroeger het halve Amerikaanse continent bedekt was. Alleen in Mongolië schijnt gras van vergelijkbare kwaliteit voor te komen. Sommige grassoorten groeien tot twee meter hoog; koeien verdwijnen erin en van cowboys te paard is net de hoed zichtbaar. Het voedingsgehalte van deze sterke grassoorten (Bluestem; Gama) is uitmuntend, vandaar dat elk voorjaar alleen al in de kleine Chase County die een honderdste deel van de staat Kansas uitmaakt meer dan 100.000 koeien uit Texas, New Mexico, Oklahoma en Missouri, en zelfs uit Florida en van Mexico South of the border komen bij-grazen om mooi vlezig te worden. Dat klinkt simpel maar stel je de transportproblemen voor. En dan het gedoe dat, bijvoorbeeld, koeien uit sommige delen van Texas gewend zijn met helicopters bijeen te worden gedreven, reden waarom ze zich niets aantrekken van round ups waarbij, zoals in Kansas de gewoonte is, mannen te paard worden ingezet. Langs de weg zie ik tientallen cattle pens (vee-verzamelplaatsen) en grote borden met opschriften zoals “Never have so many been fed by so few for so little”, hetgeen geen twijfel laat omtrent de huidige laagte, een triest record, van de veeprijzen.

Ik zie ook borden, overal, die me vertellen dat “The Cost of One Abortion is One Life” of waarop “Abortion No. Adoption Yes” wordt aanbevolen. Ik ben aangekomen in het hart van The American Heartland, geen misverstand mogelijk.

Het mag eigenlijk geen verrassing zijn dat men hier uiterst conservatief is. Niet alleen in Kansas maar ook in andere staten van de Midwest is al decennia lang sprake van stilstand of zelfs achteruitgang. De dominerende agrarische sector heeft vanaf de zeventiger jaren klap na klap opgelopen; het hele midden van de VS heeft er lidtekens van overgehouden. Mij deert dat niet; ik vind in dit tragische stuk van Amerika precies het land waarover ik altijd heb gelezen.

Als er al vooruitgang was is die in de tachtiger en negentiger jaren zodanig afgebrokkeld dat het land lijkt te zijn teruggekeerd naar de vijftiger jaren. Ik rijd door Holcomb in het westen van Kansas, befaamd geworden door de door Truman Capote vlekkeloos beschreven moord in 1959 op de vierhoofdige familie Clutter. ‘In Cold Blood’ was zo ongeveer de eerste presentatie van New Journalism en ik las het boek ademloos in 1965. Deze week haal ik het opnieuw uit de kast. Weer lees ik het in één adem uit, met als verschil dat ik nu veel van de beschreven plekken ken en de route van de moordenaars uit eigen ervaring kan volgen. Garden City, Emporia, Olathe, het zijn vertrouwde plaatsen geworden; Highway 50 reed ik verscheidene malen. En wat blijkt? De beschrijving van land en bevolking, daterend van 1960 tot 1965 (Capote werkte jaren aan het boek, hij moest wel, hij had te wachten op de ophanging van Perry Smith en Richard Hickock tot de dood erop volgde) – die beschrijving van dik dertig jaar geleden zou vandaag geschreven kunnen zijn. Holcomb blijkt nauwelijks veranderd. Goed, er zijn wat meer geasfalteerde wegen, de olmen zijn vrijwel alle als gevolg van de in de zestiger jaren per ongeluk geimporteerde Dutch elm disease uit het straatbeeld verdwenen, er staat een enorme graansilo die er in 1959 niet was, en er staan wat schotelantennes bij de huizen, maar verder … alsof er in al die lange jaren niets is gebeurd. Misschien is dat ook wel zo.