Op de avond van de tussentijdse Election Day ben ik in het hoofdkwartier van de Democratische Partij in het stadje Emporia, op uitnodiging van de Senate Democratic Leader van de staat Kansas, Jerry Karr. Ik ontmoette hem kort geleden bij een church bazaar in Bazaar (jawel, de Bazaar Bazaar), het dorpje waar ik voor een paar maanden ben neergestreken; bij zoiets kom je hier terecht als je eens een avondje wild wilt stappen. Jerry zit sinds 1980 in de Senaat en voert daar een onbegonnen strijd tegen de grote Republikeinse overmacht. De Republikeinen bewaken hun fort Kansas te vuur en te zwaard. Toch stemden er bij de laatste presidentsverkiezingen nog dik 300.000 Kansans voor Clinton, tegen 450.000 voor local hero Dole. De kiezersopkomst is in Kansas altijd uitstekend; is men elders tevreden met vijftig procent, hier wordt zelden lager dan 75 tot 80 procent gescoord.

De Democraten van Emporia en de rest van het 17e kiesdistrict van Kansas komen bijeen in het winkelpand dat de Partij heeft in Commercial Street; het is niet veel groter dan de doorsnee Hollandse huiskamer en die is al niet ruim. Aan de dringend verf nodig hebbende wanden hangen de restanten van verkiezingsaffiches waarvan een aantal met de blanco zijde vóór om de regionale uitslagen te kunnen noteren. Die worden telefonisch opgevraagd in de staatshoofdstad Topeka en bij de courthouses in de verschillende precincts in het kiesdistrict. De regionale radio blert aan de ene kant van de ruimte, aan de andere kant staat CNN geluidloos aan; wat elders in de wereld om gaat is niet werkelijk van belang.

Behalve de kandidaten en hun familieleden zijn er doorgaans tien, twaalf andere aanwezigen om mee te noteren, koffie te drinken, koekjes en ijsjes te eten. Geen gerook, geen vrolijk pilsje, nergens in Amerika en zeker niet in Kansas waar de schim van de vermaarde drankbestrijdster Carrie Nation nog lijkt rond te waren.

Jerry Karr, een vriendelijk persoon waarvan iedereen weet dat hij nauwlettend zorgt voor de mensen die hij vertegenwoordigt, een typische grassroots politicus, staat zoals altijd ijzersterk in zijn district waar hij met zo’n 10.000 stemmen de Republikeinse tegenkandidaat dik 3.000 stemmen achter zich laat. Ik maak al ijsjes etend een paar aardige contacten, o.a. met een dame die vroeger in Zuid-Afrika woonde en mij verhaalt over de heel kleine maar interessante zwarte gemeenschap in Emporia. Die kwamen niet voor werk zoals veel African-Americans die in de Tweede Wereldoorlog naar Kansas trokken om in Wichita door Boeing ingeschakeld te worden bij de bouw van oorlogstuig, nee, ze kwamen in de vorige eeuw als vrije settlers. De zondagse dienst in hun Baptist Church schijnt een belevenis te zijn; die moet ik nog meemaken. Veel van de Democraten blijken trouwens docent te zijn aan het lokale college, Emporia State University. Hoop op een aardverschuiving heeft men niet; gejuicht wordt er zelden.

Tussendoor rijd ik even naar het courthouse waar de stemmen geteld worden die in Lyon County zijn uitgebracht. Daar hunkeren ook de media naar cijfers. Verder lijkt het er op de wachtkamer van een plattelandsdokter. Ook hier zijn het vooral degenen die banden hebben met ESU die acte de présence geven. Dus trek ik naar Cottonwood Falls, de hoofdstad van mijn tijdelijk eigen Chase County. Het county courthouse staat in het licht van twee schijnwerpers (het is de trots van de inwoners, een stijl Louis XIII paleisje dat vreemd aandoet zo plompverloren op de prairie). Binnen hangt de lokale journalist rond, Jerry Schwilling, die tegelijk de eigenaar is van de Chase County Leader-News met een wekelijkse oplage van 1.800 exemplaren. Hij heeft zijn artikelen en commentaren al geschreven, zegt hij, en wacht slechts op de einduitslagen om te kunnen drukken. De krant verschijnt enkel op woensdag behalve rond kerst en ergens in de zomer want dan gaat hij op vakantie.

In het courthouse loopt af en toe nog iemand binnen. Degene voor wie ik eigenlijk kom, de man van mijn vriendin Gayle, Gerald Ingalls, die kandidaat voor de Republikeinen is voor de positie van sheriff, ontbreekt. Hij staat langs de lijn bij de high-school football wedstrijd elders in Kansas waaraan zoon Mike als ruggegraat van de defensie meedoet. Dat is blijkbaar belangrijker, al heeft hij de baan hard nodig die hem vier jaar lang $ 18.000 per jaar betaalt; hij klust al een paar jaar voor het geld om zijn gezin met drie tiener-kinderen te onderhouden, na als deputy sheriff te zijn vertrokken toen hij door de zittende potentaat niet alleen werd gekleineerd maar ook nog eens werd belemmerd zijn functie naar eer en geweten uit te oefenen.

Zo’n tirannieke nep-wetshandhaver zit voor vier jaar en is onaantastbaar want democratisch gekozen; enkel de kiezers kunnen hem door massaal in actie te komen voortijdig wegkrijgen. Daar schrikken ze voor terug; was zo’n impeachment procedure al een helse gang in de tijd van Richard Nixon,  nu is zo’n actie zelfs als het om zo’n lagere functionaris gaat een lijdensweg zonder eind en nog gevaarlijk ook, want iedereen begint onmiddellijk civiele procedures tegen zijn aanvallers en eist enorme schade-vergoedingen, “de goede naam” is immers aangetast. Ook al krijgen de aanklagers aan het eind hun gelijk, de kans is groot dat ze nog jaren gebukt gaan onder afbetalingen van proceskosten en exorbitant hoge advocatenrekeningen. En dan heb ik het maar niet over de wraak die zo’n zittende bromsnor tijdens de procedure kan nemen op zijn aanvallers. Een beetje ijzeren Hein deelt tientallen bekeuringen uit en sluit bij het minste of geringste zijn tegenstanders op.

Gelukkig wint Gerald Ingalls, en op zijn sloffen bovendien. Ik kan hem, het voetballen loopt blijkbaar uit, helaas niet persoonlijk feliciteren – stuur hem na mijn thuiskomst een kaartje want het kan nooit kwaad de sheriff te vriend te hebben en te houden. Bovendien, hij beloofde mijn waterafvoer te komen repareren voordat hij beëdigd wordt. Dat is nadat hij terugkomt van sheriff‘s cursus in Topeka. Het is de eerste keer dat Gerald een paar nachten achtereen van huis is, de eerste keer ook dat hij in Topeka komt. Dus koopt Gayle nieuw ondergoed en zelfs een pyama voor hem. Gerald werd geboren in Chase County, is er getogen, en kwam slechts zelden daar vandaan en dan nooit verder dan halverwege Kansas. Een echte stad heeft hij nooit gezien, noch zee, noch bergen of woestijnen. Zijn blikveld is klein. Maar een aardiger, gewetensvoller Republikeinse plattelandsdiender kan zelfs geen Democraat zich niet wensen.